Έχει αποκληθεί Μποζόνιο Χιγκς ή και σωματίδιο του Θεού και αν όλοι ήξεραν ότι πρέπει να υπάρχει, κανείς δεν το είχε εντοπίσει. Όλα αυτά άλλαξαν όταν ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων του CERN ανακοίνωσε τον (σχεδόν σίγουρο) εντοπισμό του. Την Τρίτη 27 Νοεμβρίου, δύο από τους σημαντικότερους ερευνητές, ο ίδιος ο Πήτερ Χιγκς και ο Βέλγος φυσικός Φρανσουά Ενγκλέρ βρέθηκαν στο ΕΚ για να μιλήσουν για τα μυστήρια του σύμπαντος και βρήκαν το χρόνο να απαντήσουν σε κάποιες ερωτήσεις μας.
Είναι ο εντοπισμός του μποζονίου του Χιγκς το τέλος της φυσικής των σωματιδίων; Γιατί προκάλεσε τέτοια αίσθηση στην κοινή γνώμη ένα... μποζόνιο; Πώς γίνεσαι φυσικός σε τέτοιο επίπεδο; Η έρευνα έχει θέση στους προϋπολογισμούς στην εποχή της λιτότητας; Όπως θα περίμενε κανείς δεδομένων των συνομιλητών μας οι απαντήσεις δεν ήταν πάντα δεδομένες, εκτός από μία: ναι, η μείωση των κονδυλίων για την έρευνα δεν είναι σοφή κίνηση, όπως το έθεσε ο απλά ο Χιγκς.
Την εκδήλωση στο ΕΚ οργάνωσε η Μονάδα Αξιολόγησης Επιστημονικών και Τεχνολογικών Επιλογών (STOA).
Ο σχεδόν βέβαιος, πια εντοπισμός του μποζονίου, του σωματιδίου που εξηγεί όλα τα υπόλοιπα, προφανώς δεν είναι το τέλος του δρόμου για τη θεωρητική φυσική: "δεν φτάσαμε στην άκρη της γνώσης", όπως το θέτει ο Φρανσουά Ενγκλέρ, συμφωνώντας με τον Χιγκς ότι, αν μη τι άλλο, ο εντοπισμός του γεννά "ίσως" την ελπίδα εξιχνίασης ων μυστηρίων της Σκοτεινής Ύλης που πρέπει να αποτελεί περισσότερο από το 90% του σύμπαντος.
Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Χιγκς, "το πρόβλημα είναι ότι αυτό που εντοπίσαμε στο CERN ταιριάζει τόσο τέλεια στην απλούστερη εκδοχή της θεωρίας του Καθιερωμένου Προτύπου (Standard Model) που δεν μας δίνει καμία ένδειξη, καμία "άκρη" για το τι μπορεί να ακολουθήσει τον εντοπισμό του".
Κι όμως ένα κατά τα άλλα εντελώς εκτός καθημερινότητας ή καθημερινής λογικής επιστημονικό εύρημα έγινε πρωτοσέλιδο στο διεθνή Τύπο. Τι ήταν αυτό που έκανε διάσημο το "σωματίδιο του Θεού" (έκφραση που κανένας από τους δύο δεν χρησιμοποίησε).
"Είναι προφανές ότι κάθε μεγάλη εξέλιξη στην κατανόηση της λειτουργίας του σύμπαντος εντυπωσιάζει τον κόσμο", σημειώνει ο Ενγκλέρ, για να παρατηρήσει ότι και η προ αιώνος διατύπωση της θεωρίας της καμπυλότητας του χωροχρόνου από τον Άινσταϊν "είχε τεράστιο αντίκτυπο" στην κοινή γνώμη.
Αντίκτυπο σίγουρα έχει κι εμείς ρωτήσαμε τον Πήτερ Χιγκς, γιό ηλεκτρολόγου-μηχανολόγου του BBC, τι τον έφερε στα μονοπάτια της θεωρητικής φυσικής. Όπως εξήγησε αρχικά στράφηκε κι εκείνος στη μηχανολογία, όμως σύντομα κατάλαβε "ότι δεν είχα ιδιαίτερη έφεση σε κάτι το τόσο χειροπιαστό".
Επιπλέον είχε την τύχη να φοιτήσει στο ίδιο σχολείο με έναν από τους θεμελιωτές της κβαντομηχανικής, τον Αγγλο-ελβετό Πωλ Ντίρακ. Βλέποντας το όνομά στον κατάλογο των επιφανών αποφοίτων "άρχισα να ρωτάω "και τι έκανε αυτός" κι έτσι άρχισε σιγά - σιγά να μαθαίνω για τα κβάντα".
Άλλωστε η Ευρώπη είναι εδώ και αιώνες παγκόσμιο κέντρο γνώσης, μόνο που για μεγάλο μέρος του 20ου αιώνα τα πρωτεία στην έρευνα τα είχαν οι ΗΠΑ. Ωστόσο, σημειώνει ο Ενγκλέρ "αν θεωρείτε έρευνα το να έχεις τα καλύτερα τανκς και τις καλύτερες βόμβες τότε πράγματι έτσι είναι, όμως σε επίπεδο βασικής έρευνας τα πράγματα έχουν αλλάξει: τίποτα στις ΗΠΑ δεν συγκρίνεται με το CERN".
Σημειώνει δε ο Χιγκς ότι "το CERN είναι το πρώτο ινστιτούτο στον κόσμο κι αυτό οφείλεται και στις πολιτικές ιδιαιτερότητες των ΗΠΑ και το πως χρηματοδοτούν την έρευνα". Η ακύρωση του Super-Collider στο Τέξασ από το Κογκρέσο πριν περίπου 20 χρόνια "ήταν ατυχέστατη και η αμερικανική επιστημονική κοινότητα δεν την έχει ακόμα ξεπεράσει" Ή πιο απλά όπως το θέτει ο Ενγκλέρ, "είναι αδιανόητο, δεδομένων των ποσών που επενδύουν στην έρευνα η ΗΠΑ να είχε γίνει εκεί η ανακάλυψη που έγινε στο CERN".
Το χρήμα, είναι δεδομένο, αποτελεί την κινητήριο δύναμη της σύγχρονης επιστήμης και μια ενδεχόμενη περικοπή των κονδυλίων για την έρευνα στην Ευρώπη θα ήταν "ατυχέστατη", όπως το έθεσε ο Χιγκς επικαλούμενος "αν μη τι άλλο το πόσο η έρευνα ωφελεί τη βιομηχανία κι από εκεί την οικονομία", αν όχι και "καταστροφική", όπως επέμεινε ο Ενγκλέρ.
Μετά τη συνέντευξη που μας παραχώρησαν και πριν την εκδήλωση που οργάνωση η μονάδα Αξιολόγησης Επιστημονικών και Τεχνολογικών Επιλογών του ΕΚ, οι δύο φυσικοί μίλησαν με τους φίλους του Κοινοβουλίου στο Facebook.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου