Φινλανδία 1967… ©www.flickr.com/nationaalarchie
H γεωργία βρίσκεται στην καρδιά των κοινών πολιτικών της Ένωσης από την εποχή της δημιουργίας της και αν έχει υποστεί σωρεία τροποποιήσεων με το πέρασμα του χρόνου, δεν παύει να βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε συζήτησης για την Ευρώπη. Οι καταβολές της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) είναι το θεμέλιο κάθε εξήγησης της μελλοντικής της πορείας.
Πώς μπορούν να κατανεμηθούν δικαιότερα τα κονδύλια μεταξύ "παλαιών" και "νέων" κρατών μελών; Πώς θα βοηθήσει η ΚΑΠ το "πρασίνισμα" του αγροτικού και αγροτοβιομηχανικού τομέα; Υπάρχει θέση για την καινοτομία στη Γεωργία και αν ναι, πώς μπορεί να βοηθήσει η ΕΕ; Στα ερωτήματα αυτά θα επιχειρήσουν, μεταξύ άλλων, να δώσουν απαντήσεις τα κράτη μέλη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις συζητήσεις και διαπραγματεύσεις για το μέλλον της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Η Ευρώπη μετά τον πόλεμο
Ο λιμός που γνώρισαν πολλές ευρωπαϊκές χώρες στη διάρκεια του Β'Π.Π. έφερε τη γεωργία στην πρώτη γραμμή των πολιτικών που εντάχθηκαν στη Συνθήκη της Ρώμης με την οποία ιδρύθηκε το 1957 η ΕΟΚ.
Επιδιώκοντας να απομακρύνουν μια για πάντα το φάσμα της πείνας από την Ευρώπη τα κράτη μέλη συμφώνησαν ήδη από τότε σε βασικές πτυχές της ΚΑΠ όπως η ενιαία αγορά, το προτιμησιακό καθεστώς για τα ευρωπαϊκά προϊόντα, η οικονομική αλληλεγγύη και η διασφάλιση σταθερού εισοδήματος για τους παραγωγούς. Οι αρχές αυτές μαζί με την επιβολή ελαχίστων τιμών για τα προϊόντα της γης, έδωσαν αποφασιστική ώθηση στην ανάπτυξη της σύγχρονης, ιδιαίτερα παραγωγικής γεωργίας στην Ευρώπη.
Η ΚΑΠ στις δεκαετίες του 1960 και 1970
Η ΚΑΠ πέτυχε το στόχο της. Οι ελλείψεις έγιναν παρελθόν, οι τιμές έμειναν χαμηλές για τον καταναλωτή και οι αγρότες είδαν τα εισοδήματά τους να αυξάνονται. Ωστόσο αυτό είχε σοβαρές παρενέργειες, πρωτίστως την υπερπαραγωγή πολλών προϊόντων όπως τα γαλακτοκομικά αλλά και την κατακόρυφη αύξηση του κόστους της ΚΑΠ για τα κράτη μέλη. Το Σχέδιο Μάνσχολτ (από τον Ολλανδό εισηγητή του, επίτροπο Γεωργίας και μετέπειτα πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Σίκο Μάνσχολτ) με το οποίο επιχειρήθηκε ο εξορθολογισμός της παραγωγής είχε μια άλλη συνέπειες: την εξαφάνιση των μικρών εκμεταλλεύσεων προς όφελος των μεγαλύτερων
1980: όρη και ωκεανοί
Η ανάγκη καταπολέμησης των πλεονασμάτων, των "ωκεανών" από γάλα και των "βουνών" από βούτυρο καθώς και η συνεχής αναζήτησης της μείωσης του κόστους για τα κράτη μέλη, μαζί με την ανάγκη καλύτερης προστασίας του περιβάλλοντος οδήγησαν σε πολιτικές όπως η εισαγωγή ποσοστώσεων στα γαλακτοκομικά το 1984 ή και η επιβολή πλαφόν στις αγροτικές δαπάνες το 1988.
1992-2008
Η μεταρρύθμιση Μακσάρι (από τον ομώνυμο Ιρλανδό ευρωβουλευτή και μετέπειτα επίτροπο Γεωργίας Ρέι Μακσάρι) ώθησε τους παραγωγούς να επικεντρωθούν περισσότερο στις απαιτήσεις της αγοράς και λιγότερο στην προοπτική των επιδοτήσεων ενώ η εισαγωγή εισοδηματικών ενισχύσεων είχε σα στόχο της διατήρηση του βιοτικού τους επιπέδου ανεξαρτήτως των διακυμάνσεων της αγοράς. Στόχος της μεταρρύθμισης Μακσάρι ήταν η μείωση των τιμών για τον καταναλωτή με παράλληλη ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των παραγωγών, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην περιβαλλοντική διάσταση της γεωργίας και κτηνοτροφίας.
Το 1999 με την "Ατζέντα 2000" η ΚΑΠ γνώρισε νέες σημαντικές αλλαγές και για πρώτη φορά εισήχθη η έννοια της "Ανάπτυξης της Υπαίθρου" ως κεντρικός της στόχος. Προς καθησυχασμόν των φορολογουμένων εισήχθη επίσης νέο πλαφόν στις αγροτικές δαπάνες ενώ το 2003 συμφωνήθηκε η πραγματοποίηση ενδιάμεσου ελέγχου, του λεγόμενου "τσεκ - απ" της ΚΑΠ που έφερε τη σχεδόν πλήρη αποσύνδεση επιδότησης - παραγωγής και τη σύνδεση των ενισχύσεων προς τους παραγωγούς με την προστασία του περιβάλλοντος, την ασφάλεια των προϊόντων τους και την προστασία των ζώων.
Η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση
Μετά από μακρά διαδικασία δημόσιας "διαβούλευσης", κατά τη διάρκεια της οποίας κατετέθησαν περισσότερες από 6.000 προτάσεις από τους πολίτες, άμεσα ενδιαφερόμενους και μη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να παρουσιάσει, το φθινόπωρο το νέο νομοθετικό πακέτο για την ΚΑΠ με τις μεταρρυθμίσεις να προβλέπεται να εφαρμοσθούν από το 2013.
Προϊόν των μεταρρυθμίσεων αυτών θα είναι μια ΚΑΠ ακόμα πιο πράσινη, με ακόμα καλύτερη κατανομή των πόρων μεταξύ παραγωγών, με απλούστερες διαδικασίες και μέτρα ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαίων παραγωγών έναντι άλλων χωρών (όπως το Μαρόκο) ή περιοχών (όπως η ζώνη MERCOSUR της νοτίου Αμερικής) ευθυγραμμίζοντας αυτή, την αρχαιότερη των κοινών πολιτικών με τους στόχους της αναπτυξιακής στρατηγικής ΕΕ 2020.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου