Στη σταδιακή επιστροφή του τραπεζικού συστήματος στη δανειοδότηση των μεγάλων και μικρών έργων της χώρας προσβλέπει το υπουργείο Υποδομών, έπειτα και από την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου, αλλά και στην πιο ευνοϊκή στήριξη μέσω των κοινοτικών ταμείων με το «ξεκλείδωμα» της ροής των πόρων. Ο λόγος είναι ότι παρ΄ όλο που κοινοτικοί πόροι υπάρχουν, ο πρώτος κρίκος της αλυσίδας των έργων, δηλαδή η δανειοδότηση των τραπεζών προς τις κατασκευαστικές επιχειρήσεις, έχει σπάσει, διαλύοντας τη διαδικασία παραγωγής των δημοσίων και συγχρηματοδοτούμενων έργων.
Οι κατασκευαστικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να αντλήσουν χρήματα από τον τραπεζικό δανεισμό, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να προχωρήσουν τα έργα φάση προς φάση. Ακολούθως, επειδή οι εργασίες δεν προχωρούν και οι ανακεφαλαιωτικοί πίνακες εργασιών δεν συντάσσονται, το κράτος δεν μπορεί να καταβάλει τα κονδύλια του προϋπολογισμού στους κατασκευαστές και ως εκ τούτου δεν μπορεί να απορροφήσει την κοινοτική συμμετοχή. Και αφού ο λογαριασμός δεν «κλείνει», διαιωνίζεται το «σπιράλ» της ύφεσης, το οποίο έχει οδηγήσει μια σειρά έργων σε τέλμα, ιδίως δε τους τέσσερις από τους πέντε μεγάλους αυτοκινητοδρόμους των συμβάσεων παραχώρησης.
Στο υπουργείο Υποδομών έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα αλλεπάλληλες συσκέψεις, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της υποχρηματοδότησης των μεγάλων έργων. Παράλληλα, η κυβέρνηση συζητεί με τις Βρυξέλλες μέτρα «ανακούφισης» της οικονομίας, όπως η μετατροπή της αναλογίας των συγχρηματοδοτούμενων έργων από 75%25%, που ισχύει παραδοσιακά, σε 85%15%, με ισόποση περικοπή όμως και μέρους άλλων έργων. Οπως ωστόσο επισημαίνουν κοινοτικές πηγές που γνωρίζουν την υπόθεση, τα πράγματα είναι... πρόωρα. Και αυτό διότι, όπως ομολογούν, δεν έχει ξεπεραστεί ακόμη ο κίνδυνος και να κοπούν έργα και το πρόβλημα της δανειοδότησης να μη λυθεί.
Θετικές εξελίξεις
Ηδη έχουν προηγηθεί δύο θετικές εξελίξεις. Η πρώτη είναι η επιτυχημένη επίσκεψη στις Βρυξέλλες του γενικού γραμματέα Δημοσίων Εργων κ. Ι.Οικονομίδη και του γενικού γραμματέα Συγχρηματοδοτούμενων Εργων κ. Σ. Λαμπρόπουλου στις Βρυξέλλες, όπου παρουσιάστηκε η πρόταση της κυβέρνησης προς τους παραχωρησιούχους για τη συνέχιση των μεγάλων έργων, γνωρίζοντας θετική αποδοχή σε προφορικό επίπεδο. Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση πρότεινε τη δημιουργία ενός ταμείου ασφαλείας 500 εκατ. ευρώ, το οποίο θα εγγυηθεί μια ενδιάμεση μεταβατική χρηματοδότηση, καθώς και την τιτλοποίηση των μελλοντικών εσόδων του Δημοσίου από τα διόδια των αυτοκινητοδρόμων, μέσω μιας εταιρείας ειδικού σκοπού, της εταιρείας Ελληνικοί Αυτοκινητόδρομοι ΑΕ.
Η δεύτερη καλή είδηση ήρθε από την πρόσφατη υπογραφή του μνημονίου συναντίληψης μεταξύ του υπουργείου Υποδομών και των παραχωρησιούχων. Και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς ο τραπεζικός δανεισμός «ευθύνεται» για το ήμισυ του προϋπολογισμού των συμβάσεων παραχώρησης. Ωστόσο, η διαπραγμάτευση των παραχωρησιούχων και των τραπεζών συνεχίζεται αμείλικτη, όμως εκτιμάται ότι το Μεσοπρόθεσμο θα λειτουργήσει λυτρωτικά για αυτό το ζήτημα.
Σύμφωνα με στοιχεία των υπουργείων Υποδομών και Ανάπτυξης για κάθε 100 εκατ. ευρώ που επενδύονται σε έργα δημιουργούνται από 700 ως 1.100 άμεσες θέσεις απασχόλησης και ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός εμμέσων θέσεων. Αντιθέτως, είναι ενδεικτικό ότι το «πάγωμα» της κατασκευής των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων των συμβάσεων παραχώρησης μείωσε το ΑΕΠ κατά 0,5%!
Μέτρα στήριξης της βιωσιμότητας
Συνεχίζοντας την παρακαταθήκη των συμβάσεων παραχώρησης που άφησε ο νυν υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης κ. Δ.Ρέππας, ο νέος υπουργός Υποδομών κ. Ι. Ραγκούσης απέστειλε επιστολή στους τομεάρχες Δημοσίων Εργων των υπολοίπων κοινοβουλευτικών κομμάτων, με την οποία τους κάλεσε την Τρίτη το πρωί στο υπουργείο για να εξετάσουν από κοινού τη δυνατότητα λήψης μέτρων στήριξης της βιωσιμότητας των μεγάλων έργων που αντιμετωπίζουν δυσεπίλυτα προβλήματα.
Ηδη από τις πρώτες του δηλώσεις ο κ. Ραγκούσης έχει τονίσει την εθνική και αναπτυξιακή σημασία των μεγάλων έργων, εξαγγέλλοντας διάλογο με τα κόμματα για την ολοκλήρωσή τους. Το αποτέλεσμα αυτής της συνεννόησης, εφόσον αυτή ευοδωθεί, θα έλθει στη συνέχεια στη Βουλή, προκειμένου να λάβει και νομική υπόσταση.
Η κατεύθυνση του υπουργείου Υποδομών ωστόσο είναι η όποια τροποποίηση των συμβάσεων παραχώρησης να γίνει χωρίς να αλλάξουν τα βάρη και οι υποχρεώσεις της κάθε πλευράς και δίχως να αλλοιωθεί το αρχικό τους πνεύμα. Βούληση και των δύο πλευρών πάντως παραμένει η ψήφιση της όποιας συμφωνίας ως τα τέλη Ιουλίου, ούτως ώστε από το φθινόπωρο να υλοποιηθεί και η εξαγγελία της μείωσης της τιμής των διοδίων, κατά 50% στα υπό κατασκευή τμήματα και κατά 30% στα υπόλοιπα για μία διετία.
